مقاله در مورد پیشگیری از گرایش به خشونت

مقاله در مورد پیشگیری از گرایش به خشونت

 تعداد صفحه 15

فایل WORD

دانلود فایل WORD :      

مقدمه:

خشونت را باید موضوعی مبهم تلقی کرد که برخلاف اجماع نظری در رد و انکار آن، در حیات اجتماعی انسان، گستره ای بسی وسیع دارد. انسان ها طی سالیان طولانی از خشونت، آسیب دیده و متضرر شده اند، با این وجود بشر همواره خشونت را تحمل یا اعمال نکرده است. لحظاتی ممتاز در تاریخ به چشم می خورد که آدمی به خشونت خود نسبت به همنوعش اطلاع یافته و در صدد پیدا کردن راهی برای غلبه  بر آن برآمده است. آنچه امروزه نگرانی جوامع مختلف را باعث شده است، همانا وسعت و گسترش روز افزون خشونت است، کمتر روزی پیش می آید که رسانه ها ستون های چندی از صفحات خود و یا بخش هایی از اخبار خود را به شرح اعمال خشونت آمیز اختصاص ندهند. همه روزه شاهد ارتکاب رفتارهای خشونت آمیز در سطح فردی و اجتماعی هستیم. افزای نرخ قتل، ضرب و جرح و تجاوز، نزاع، گسترس جنگ ها و نزاع های داخلی، درگیری های قومی و مذهبی، و شورش های اجتماعی همگی نشان دهنده این واقعیت است که سطح گرایش به خشونت همه روزه در حال افزایش و تغییر الگو است. تا یک دهه پیش، زمانی که درباره خشونت صحبت می شد، ذهن افراد عمدتا معطوف به برخی گونه های خاصی از خشونت، نظیر خشونت علیه زنان و یا خشونت علیه کودکان می گشت، اما امروزه دیگر صحبت از یک یا چند گونه ی خاص از خشونت معنادار نیست. آنچه امروز توجه همگان را به خو معطوف نموده گسترش خشونت در تمامی اشکال و مظاهر آن است. حال این سوالات به ذهن خطور می کند که اصولا خشونت چیست؟ چه عواملی در شکل گیری خشونت دخیل اند؟ راهکارهای مقابله با خشونت کدامند؟ این پرسش ها تنها بخشی از سوالاتی است که در نگاه نخست ممکن است در ذهن ما پیرامون مسئله خشونت شکل بگیرد؛ پاسخ به این سوالات می تواند مسیری را ترسیم نماید که حرکت در آن مسیر، در نهایت ما را به جایگاهی می رساند که با شناخت صحیح عوامل موثر در گرایش به خشونت، قادریم راهکارهایی را برای مقابله با آن ارائه کنیم.  

روش تحقیق

شیوه تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی می باشد . جهت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است ، منابع اصلی شامل : پایان نامه ها،  کتب و مقالات می باشد و منابع فرعی شامل : روزنامه ها، مجلات موجود در کتابخانه ها و اینترنت بوده که مورد  بررسی و استفاده قرار گرفته اند.

خشونت

در واقع رفتاری است که در همه ی کشورها مشاهده می شود و بر قربانیان فراوان آن همه روزه افزوده و موجب اضطراب مردم و احساس ناامنی آنها و به ویژه گروههای ضعیف تر و آسیب پذیرتری می شود.(سروستانی، 114:1386). در کل به رفتاری اطلاق می شود که هدفش اعمال آسیب و رنج می باشد . به عبارت دیگر رفتاری است که به قصد صدمه رساندن جسمانی یا روانی به فرد دیگر است.(آزاد ارمکی، 1377: 77-76).  مگزواشتروس : از دید این دو محقق خشونت رفتاری با قصد و نیت آشکار یا رفتاری با قصد و نیت پنهان اما قابل درک برای وارد کردن آسیب فیزیکی به فرد دیگر می باشد. محقق دیگر یلو در سال 1983 خشونت را چنین تعریف کرده است : خشونت رفتاری آگاهانه در نظر گرفته می شود که نتایج احتمالی آن، ایجاد آسیب فیزیکی یا درد در فرد دیگر است . همچنین خشونت را می توان از نظر مفهومی کنشی در نظر گرفت که از جانب فرد یا افرادی و از روی اراده و آگاهی به منظور آسیب رساندن فیزیکی یا روحی – روانی به دیگری انجام می پذیرد.

عوامل گرایش به خشونت:

الف: تاثیر عوامل محیطی در برانگیختن خشونت

از جمله عواملی که می توانند در زمینه های گرایش به خشونت موثر قلمداد شوند، عوامل محیطی هستند. پژوهش های بسیاری ارتباط میان عوامل محیطی مانند سطوح صوتی و ویژگی های آب و هوایی با پرخاشگری انسانی را تایید کرده اند. برخی از این عوامل مانند:

1-    رابطه میان متغیرهای آب و هوایی و خشونت

2-    رابطه ی میان محیط خانوادگی و گرایش به خشونت

ب) زمینه های فرهنگی

رفتارهای جمعی افراد جامعه متاثیر از فرهنگ  آن جامعه است، یعنی فرهنگ یک جامعه می تواند هنجاری را تقویت و یا تضعیف نماید، و آرامش طلبی نیز در بطن فرهنگ قرار دارد. به هر حال آنچه مستفاد می گردد آن است که ریشه پرخاشگری و خشونت را می توان در میان اجزای  فرهنگی یک جامعه جستجو کرد. چندان جای تردید نیست که پیشه ی فرهنگی می تواند تاثیر بسیار مهمی بر رفتار و تفکر افراد داشته باشد. در حقیقت کیفیت زندگی ما تحت تاثیر پشینه ی فرهنگی ما قرار دارد؛ قطعا این کیفیت می تواند تحت تاثیر احساس هویت ما و درکی که  از وابستگی به گروه هایی که خود را یکی از اعضای آنها می دانیم نیز قرار بگیرد. (سن، 1387 :396)

ج) تاثیر رسانه های جمعی در گرایش به خشونت:

نگرانی ها در رابطه با رسانه های جمعی، تاریخی طولانی دارد. افلاطون پیشنهاد کرده بود که در جامعه ی آرمانی او شعر باید ممنوع باشد، چرا که او می ترسید محتوای غیر اخلاقی اشعار، ذهن جوانان را فاسد سازد. تحقیقات بسیاری در رابطه با تاثیر رسانه های جمعی بر روی خشونت در سطح جهان انجام شده است؛ با نگهای به کلیت این مطالعات، نکاتی به دست می آید که لازم است در ابتدای این گفتار به آن اشاره شود. نخست آنکه، خیلی دشوار است که خشونت رسانه ای را تعریف واندازه گیری کنیم، برخی کارشناسان که تاثیر خشونت را در برنامه های تلویزیونی دنبال می کردند، خشونت را به عنوان اقدام به کشتن یا مجروح کردن کسی، مستقل از روش استفاده شده یا شرایط پیرامونی تعریف کرده اند. دوم آنکه، محققان بر سر نوع ارتباطی که داده ها اثبات می کنند، با هم اختلاف نظر  دارند، برخی استدلال می کنند که نمایش خشونت در رسانه ها باعث پرخاشگری است. دیگران می گویند، این دو باهم مرتبطند؛ اما ارتباط علی و معلولی بین آنها وجود ندارد، وعده ای نیز می گویند که کلا ارتباطی بین این دو وجود ندارد. سوم آنکه، حتی آن هایی که به ارتباط بین خشونت رسانه ای و بروز رفتارهای پرخاشگرانه نظر دارند، درباره آن که چگونه یکی بر دیگری اثر می گذارد، با هم اختلاف نظر دارند، بعضی اع تقاد دارند که ساز و کار روان شناختی در راه و رسمی که ما یاد می گیریم ریشه وانده است، برخی دیگر از محققان استدلال می کنند که این اثرات فیزیولوژیکی خشونت رسانه ای است که رفتار پرخاشگرایانه را ایجاد می کند، نمایش تصاویر خشن با افزایش ضربان قلب، تنفس سریع تر و فشار خون بالا ارتباط دارد، برخی فکر می کنند که این عکس العمل ها، مردم را مستعد می کند تا در دنیای واقعی به طور پرخاشگرانه عمل کنند.

راهبردهای مقابله ای وپیشگیرانه خشونت:

روشهای زیر می تواند به زوجین کمک نماید تا از بروز خشونت پیشگیری کنند ودر خانواه آرامش برقرار نمایند: گسترش مراکز مشاوره دولتی و تشویق افراد برای مراجعه، آموزش مهارتهای زندگی به زوجین، تشویق افراد به استفاده از روشها ی مؤثر جهت کاهش عصبانیت و کسب آرامش روانی، تدارک برنامه های آموزشی در محل کار یا مراکز بهداشتی-درمانی جهت آشنایی جوانان با الگوی همسرگزینی. با تقسیم نقشها یر اساس تعاون و همکاری بین زن و مرد و حرکت از الگوی مرد سالاری به سمت تعاونگرایی، مشاوره گروهی.

ارتقا وبهبود آگاهی افراد جامعه بخصوص آموزش مهارتهای قبل از ازدواج، بالا بردن فرهنگ زناشویی و احترام متقابل به یکدیگر، ایجاد سیستم های پیگیری عوامل ایجاد کننده خشونت و اجرای قوانین حمایت از زنان در معرض خطر و اصلاح ساختارهای ناسالم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می تواند در کاهش این پدیده هولناک و پنهان اجتماعی کمک نماید(معاشری،1391: 139)

راهکارهای مبارزه با خشونت:

جملات زاییده اندیشه های ما هستند. در هنگام خشم از جملاتی که بار احساسی شدید دارند استفاده نکنید. مثلاً نگویید از تو متنفرم یا این یک فاجعه بود. بلکه بگوئید ناراحتم می کنی. میزان خشم تان را ارزیابی کنید. دانستن اینکه آیا دیوانه وار خشمگین هستید یا تنها ناراحتید می تواند در نوع واکنش تان مؤثر باشد. هر گاه به حد انفجار خشمگین شدید، پیش از هر عملی ده نفس عمیق بکشید. این زمان چند ثانیه ای، نه تنها فرصت تفکر منطقی را به شما می دهد بلکه موجب تخلیه هیجانی و حواس پرتی تان از موضوع نیز می شود.به خود بگوئید چرا مردم نباید بد رانندگی کرده یا حتی به من خیانت کنند؟ دیگران در طرز رفتارشان آزادند. این ما هستیم که باید رفتارمان را برحسب شرایط تغییر دهیم.کمی فکر کنید. آیا این موضوع ارزش این همه ناراحتی را دارد یا دارید مسأله را بزرگ می کنید.به جای شعله ور ساختن آتش ماجرا، به دنبال راهی جهت خاموش کردن آن باشید و در این میان هر کاری که از دستتان برمی آید انجام دهید.بدترین کار این است که همه چیز را در خودتان بریزید این کار می تواند موجب طغیان احساسی و خرابکاری شود. با صراحت به او بگوئید که ناراحتتان کرده است. اما متهمش نکنید. به او هم فرصت صحبت کردن بدهید.با انجام فعالیت های بدنی مانند ورزش، تمرین های ذهنی مانند یوگا یا ریلاکسیشن انرژی حاصل از خشم را تخلیه نمائید.منطقی باشید. قسمت بزرگی از خشم و ناراحتی به این خاطر است که ما نمی خواهیم کوتاه بیائیم. این بایدها و نبایدها هستند که ما را دچار خشم می کنند.اگر نمی توانید جلوی خشمتان را بگیرد، لااقل میزان آن را برآورد کرده و براساس آن به دیگران هشدار دهید یا محیط را ترک کنید.از دید دیگران هم به موضوع نگاه کنید. شاید طرف مقابل کار دیگری از دستش برنمی آمده تا شما خشمگین نشوید.بخشنده باشید. این کار به معنای فراموش کردن ماجرا نیست بلکه بزرگ منشی شما را می رساند. فراموش نکنید که شهامت کسی که می بخشد از کسی که انتقام می گیرد بیشتر است.در هنگام خشم همیشه سعی کنید که آهسته تصمیم گیری کنید. چرا که هر تصمیم احیاناً احساسی می توانید اوضاع را خراب تر نمائید.مواظب رفتارتان باشید. هتک حرمت، فحاشی، کت ک کاری دور از شأن شماست و از سوی دیگر پل های پشت سر شما را هم خراب می کند و جای بازگشتی باقی نمی گذارد.اعتماد به نفس داشته باشید چرا که کمبود احساس اعتماد به نفس اغلب ما را به سوی رفتارهای غیرمنطقی مانند پرخاشگری های شدید سوق می دهد.یادداشت بردارید. وجدان شما بهترین مرجع جهت بررسی رفتارتان است. این کار رفتارهای نامعقول و معقول را به شما نشان می دهد. برای رفتارهای معقول به خود پاداش داده و جلوی رفتارهای نامعقول را بگیرید.بچه بازی در آورید. اگر نتوانستید جلوی خشم تان را بگیرید، بین بد و بدتر، بد را انتخاب کنید یعنی به جای آسیب رساندن به دیگران یا به خطر انداختن موقعیتتان به چیزی لگد بزنید یا در خلوت فریاد بکشید تا آرام شوید.فراموش کنید. چه بخواهید و چه نخواهید این اتفاق رخ داده و پس این قیافه را به خود نگیرید.ایده آل گرا نباشید. هیچ کس بهترین نیست. اگر بخواهید نقش بهترین را بازی کنید، چون نیستید عصبانی می شوید.نسبت به خشم و رفتارهای پرخاشگرایانه تان هوشیار باشید. این شما هستید که باید رفتارتان را تحت کنترل درآورید در غیر اینصورت رفتارهایی از شما سرخواهد زد که پشیمان کننده هستند. به منظور مقابله  با اثرات منفی رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون در گرایش به خشونت راهکارهای زیر پیشنهاد می شود:

الف- گسترش نظارت بر تولید و ساخت برنامه ها

ب- گسترش نظارت خانواده ها بر دسترسی فرزندان به رسان های جمعی

نتیجه گیری:

در این مقاله با بیان عوامل گوناگون موثر درگرایش افراد به خشونت، آشکار شد که خشونت موضوعی پیچیده است که با وجود اجماع نظری در رد و انکار آن، در حیات اجتماعی انسان گستره ای بس وسیع را در بر می گیرد. افراد به دنبال آن هستند که از طریق وسایل و امکانات مشروع به اهداف مشروع خویش دست یابند و زمانی که نتواند میان این دور ارتباطی منطقی برقرار سازند، به دنبال منبع بی تعادلی می گردند. اگر میزان نارضایتی افراد بالا رود و افراد نتوانند منبع مسئول وضع حاضر را در محیط اجتماع بیابند، به شدت مستعد رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز خواهند شد، این امر در رابطه با خشونت های فردی و به خصوص در ارتباط با خشونت های اجتماعی صادق است. در حقیقت در سطح جامعه میان اهداف و وسایل دست یابی به آنها تناسبی وجود ندارد از سویی دائما تلاش می شود سطح انتظارات ارزشی افراد بالا نگه داشته شود. این اقدامات به تدریج باعث بالا رفتن سطح انتظارات ارزشی افراد می شود؛ اما افراد در عمل ملاحظه می کنند که اقدامات موثری در راستای پاسخگویی به این انتظارات صورت نمی گیرد، به تدریج افراد به دنبال منبع وضع موجود می گردند و تمام تلاش خود را می نمایندتا به هر طریق ممکن با آن مقابله کنند، خشونت محصول این تقابل است.

اظهار نظر

مسئله دیگری که در رابطه با پیشگیری از خشونت دارای اهمیت فراوانی است و متاسفانه کمتر مورد توجه واقع شده، بحث آموزش است. یکی از معروف ترین جملاتی که در زمینه پیشگیری وجود دارد، آن است که «همواره پیشگیری بهتر از درمان است» . آموزش مهارت های زندگی به ویزه مهارت های مرتبط با کتنرل و مهار خشم می تواند گامی اساسی در راستای مقابله کنترل و مقابله با خشونت باشد. واقعیت مسلم آن است که کودکان و نوجوانان ما از مهارت های لازم جهت کنترل و مقابله با فشارهای روانی و موقعیت های تنش زا برخودار نیستند. تقریبا در هیچ یک از مراحل آموزشی، از دبستان تا دانشگاه، مهارت های زندگی آموخته نمی شود، کودکان و نوجوانان آموزش های لازم را در این باره دریافت نمی کنند؛ حتی در زمینه مدرس و کارشناسان آموزشی در این زمینه کمبودهای اساسی وجود دارد، به همین دلیل کودکان و نوجوانان ما از توانایی تحلیلی مناسب برای درک شرایط و اوضاع تنش زا و نیز تصمیم گیری منا سب در موقعیت های حساس برخودار نبوده و به علت این ناتوانی ها دست به ارتکاب  خشونت می زنند، بنابراین توجه به مباحث آموزشی در این باره، گامی اساسی در جهت مقابله با خشونت است.

فهرست منابع:

كار.مهرانگيز، پژوهش درباره ي خشونت عليه زنان در ايران، تهران، چاپ سوم، نشر: روشنگران و مطالعات زنان .

ارمکی. آزاد و بهار.مهری (1377)، بررسی مسائل اجتماعی ایران، تهران،موسسه نشر جهاد،چاپ اول.

بگرضايي . پرويز، (1382)، « بررسي عوامل موثر بر خشونت مردان نسبت به زنان در خانواده (موردي شهر ايلام) »، پايان نامه كارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبايي، گروه مطالعات زنان .

پورافکاری، نصرالله(1378)، پرخاشگری و فرهنگ، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره10

http://tahqigh.blogfa.com